Big Magic gaat over het ontwikkelen van je creatieve talenten en over hoe het creatief proces werkt. Ik loop er al een tijdje over te dubben welke kant het nu op moet met mijn (creatief) leven. Als ik er nog iets van wil maken, dan wordt het nu toch stilaan tijd, niet?

Een mens zou al voor minder geneigd zijn om eens zelfhulpboek vast te pakken. Ben ik nu wandelend cliché?

Misschien wel… het lezen van Big Magic heeft me toch een paar inzichten gegeven.

Ideeën

Elizabeth Gilbert gelooft dat ideeën onstoffelijke energetische levensvormen zijn die zich kenbaar willen maken. De enige manier om zich kenbaar te maken is door samenwerking met een menselijke partner. Als het de juiste persoon gevonden heeft, jou bijvoorbeeld, dan probeert het je aandacht te trekken. Dikwijls merk je dat niet eens omdat je zo in beslag genomen wordt door je eigen zorgen, angsten, onzekerheden en verplichtingen.

Het kan zijn dat je het teken niet opmerkt omdat je tv zit te kijken, aan het shoppen bent, zit te mokken omdat je boos op iemand bent of omdat je zit te piekeren over wat er allemaal niet gelukt is en over de fouten die je hebt gemaakt, ….

Er kunnen wel  101 reden zijn waarom je het niet merkt, maar soms heb je een dag dat je wel openstaat en ontspannen bent… wanneer je afweer wat verslapt is en je angsten wat kleiner zijn… en dan glipt de magie naar binnen.

Elizabeth Gilbert gaat er vanuit dat ideeën bij je komen aanwaaien en dat jij dan de kans krijgt om er iets mee te doen. Als je het negeert of niet opmerkt, dan kan het idee ook weer overwaaien naar iemand anders. Ook al ondervonden dat iemand er met jouw idee vandoor gaat? Zelfs zonder dat je er ooit met iemand over gepraat hebt? Dat kan zomaar gebeuren omdat ideeën hun eigen gang gaan.

Nieuwsgierigheid en angst

Laat je leiden door je nieuwsgierigheid. Vergeet dat hele ‘volg je passie’ gedoe. Als je ook maar een beetje meer nieuwsgierigheid hebt dan angst, dan kan je al resultaat boeken.

Want één van de grootste hinderpalen bij creativiteit is angst. Elizabeth Gilbert noemt zichzelf een angstig wezen. Ze beseft ook wel dat wij veel te danken hebben aan angst. Het heeft ons ongetwijfeld geholpen op momenten dat het nodig was, toch staat hij ons heel dikwijls in de weg.

Ik voel opluchting als Liz Gilbert zegt dat nieuwsgierigheid de sleutel is. Dat je niet moet luisteren naar mensen die zeggen: ‘Je hoeft alleen je passie maar te volgen en dan komt alles goed‘. Dat heeft voor mij immers nooit gewerkt.

Nieuwsgierigheid is stiller, meer uitnodigend. Bij nieuwsgierigheid staat er ook veel minder op het spel. Nieuwsgierigheid stelt je slechts één enkele vraag: ‘Is er iets waarin je geïnteresseerd bent?‘ Kijk dan waar die interesse je naartoe brengt. Volg die aanwijzing, en dan weer de volgende en de volgende.

Perfectionisme

Een strijd die ook ik gestreden heb… de jarenlange strijd tegen het perfectionisme. Ondertussen ben ik er achter dat perfectionisme vooral verlammend werkt.

In mijn ogen is perfectionisme gewoon een deftige haute-coutureversie van angst. Perfectionisme is gewoon angst op hoge hakken en met een nertsjas aan, die net doet alsof hij elegant is, maar in werkelijkheid gewoon doodsbang is. Perfectionisme is onder dat glanslaagje namelijk niets meer dan een diepe existentiële angst die keer op keer zegt: ‘Ik ben niet goed genoeg en ik zal het ook nooit zijn’.

Herken jij dat ook?

Toch is het beter dat je er aan begint en dat je het dan ook afmaakt, zelfs als het niet helemaal perfect is.

Exit De Gekwelde Kunstenaar

Verfrissend aan Big Magic is dat het een luchtiger kijk geeft op creativiteit. Het rekent af met de verhalen van de gekwelde kunstenaar.

Als je echt denkt dat je werk je kind is, dan krijg je het (…) zwaar als iemand je kind bekritiseert of corrigeert, of als iemand oppert dat je je kind misschien maar helemaal moet veranderen, of zelfs probeert om je kind op de vrije markt te kopen of te verkopen. Het kan zijn dat je niet in staat bent je werk de wereld in te sturen of aan wie dan ook te laten zien, want hoe moet dat arme weerloze kind in leven blijven als jij niet in de buurt bent om het te verzorgen?

Liz Gilbert rekent af met het idee dat je toestemming nodig hebt van wie dan ook om een creatief leven te leiden.

Opkomen voor jezelf als creatief mens begint met luidop je doelstellingen uitspreken. De meeste dingen zijn inderdaad al een keer eerder gedaan, maar nooit door jou. Zodra je je eigen expressie en gevoel in een idee stopt, wordt het sowieso jouw idee.

Liz Gilbert rekent ook af met het idee dat je een opleiding moet gevolgd hebben om kunstenaar te zijn. In plaats van een kunstopleiding te volgen, kan je misschien wat dieper de wereld ingaan en die met wat meer moed proberen te verkennen. Wil je les krijgen van de grote leermeesters? Die vindt je overal, in de rekken van de lokale bibliotheek bijvoorbeeld of op het internet.

Over martelaars en ritselaars

Een creatief leven is een bewust en positief leven. Ja, het is hard werken, stelt Gilbert maar er is ook het plezier van het creëren, of dat nu schrijven of musiceren of acteren of nog iets anders is.

Al te veel mensen hebben geleerd om plezier te wantrouwen en te denken dat ze het van de worsteling moeten hebben. Al te veel kunstenaars denken nog steeds dat lijden de enige echt authentieke emotionele ervaring is.

Hoog tijd dus om deze verslaving van creatief lijden los te laten. Doe afstand van het gedrag van de martelaar en maak je het gedrag van de ritselaar eigen, want de martelaar gaat altijd dood terwijl de ritselaar wegdraaft, weer een mooie dag tegemoet.

De creativiteit wil de dagelijkse wereld op zijn kop zetten en binnenstebuiten keren, en dat is precies waar de ritselaar goed in is. Maar in de afgelopen eeuwen is de creativiteit op zeker moment gekidnapt door de martelaren, en sindsdien is hij gegijzeld in hun kamp… het kamp van het lijden. Ik ben van mening dat de kunst zich door deze kentering heel verdrietig is gaan voelen. In elk geval zijn veel kunstenaars zich er verdrietig door gaan voelen.

Als je het mij vraagt is het hoog tijd dat we de creativiteit teruggeven aan de ritselaars.

Aanrader

Elizabeth Gilbert heeft met Big Magic een verrassend pleidooi geschreven om op een andere manier naar je creativiteit te kijken. Ze schrijft met een humoristische en kritische blik, ook naar zichzelf. Daardoor blijft het prettig en zeer toegankelijk om te lezen. Het is zo’n boek dat je af en toe weer even uit de kast neemt voor de nodige inspiratie.

Elizabeth Gilbert, “Big Magic”, uitgeverij CArgo, 256 pagina’s, ISBN: 978 90 234 9693 9.

Het boek bestellen

In het Nederlands: Big Magic - De kunst van creatief leven

In het Engels: Big Magic - Creative Living Beyond Fear