Hilla Becher is overleden, 8 jaar na haar man is nu ook de tweede helft van het toonaangevende fotografenechtpaar op 81 jarige leeftijd overleden. Bernd en Hilla Becher maakten groot formaat zwart-wit foto’s met een technische camera. Ze zijn wereldberoemd geworden met fotoreeksen van industriële gebouwen zoals watertorens, mijnlift torens, koeltorens, hoogovens en gastanks.

In 1957 hebben ze elkaar als studenten ontmoet aan de Kunstacademie in Dusseldorf. Ze gingen samen de verdwijnende industriële architectuur in het Rürhgebied vastleggen, de streek waar de familie van Bernd werkte in de mijnbouw en staalindustrie. Later hebben ze hun werkgebied ook uitgebreid naar Noord-Amerika en het voormalige Oostblok.

Sobere foto’s

Met hun technische camera (8×10 inch) gingen ze heel systematisch in verval geraakte kolenbunkers, koeltorens, kalkovens, graansilo’s en gashouders registreren. Dit systematisch registreren deden ze zeer gedisciplineerd. De gebouwen werden altijd frontaal gefotografeerd. Om elke vorm van toeval, subjectiviteit en interpretatie te vermijden, namen ze alle foto’s bij grijs en betrokken weer. Er is nooit een mens of een schaduw te zien - alleen maar gebouwen, één per foto. Technisch perfecte en haarscherpe foto’s zonder enige vorm van emotie of betrokkenheid.

Nadat ze duizenden foto’s hadden genomen, viel het hen op dat verschillende bouwwerken toch heel wat vormkenmerken met elkaar gemeen hadden. Ze waren ook verwonderd over het feit dat er bij het bouwen van deze industriële gebouwen toch veel aandacht was voor het ontwerp, de architectuur. Ze gingen de foto’s ordenen in typologische reeksen, in een raster van negen, vijftien of twintig foto’s, waarin de subtiele verschillen in één zelfde familie van gebouwen nog duidelijker tot uiting kwam.

In 1970 verscheen hun eerste publicatie Anonyme Skulpturen (Anonieme beeldhouwwerken). De opvallende vormelijke diversiteit van deze gebouwen, waarvan algemeen wordt aangenomen dat ze niet over esthetische kwaliteiten beschikken, is heel duidelijk zichtbaar.

Emotieloos?

Als je de beschrijving van de foto’s hierboven leest, zou je kunnen denken: hoe saai! Maar het tegendeel is waar. In 2006 heb ik in het MAC’s (in de voormalige mijnsite van Le Grand Hornu) in Mons de foto’s van Bernd en Hilla Becher gezien in de tentoonstelling Typologies anciennes en ik was best wel onder de indruk. De Bechers waren fantastische fotografen. Ze fotografeerden zeer precies, ze wisten perfect van ze wilden en ze lieten zich nooit verleiden tot romantische uitvluchten die hun concept zouden verzwakken. En precies daarin zit ook de kracht.

Het valt niet meteen op, omdat de Bechers hun fotoreeksen graag koel en droog tonen. Je moet er even naar zoeken, maar als je goed kijkt zindert er toch wel iets bijzonders doorheen deze foto’s.

Neem nu bijvoorbeeld de serie houten kranen die ze vonden bij verschillende mijnen in Pennsylvania . Die zien er uit alsof een kind met een Mecano-doos is bezig geweest: obscure, chaotische constructies waarvan je je niet kan voorstellen ze ooit dienst hebben gedaan als serieuze bouwwerken. Maar toch, de Bechers vonden ze en ze zijn allemaal anders en toch ook weer identiek in hun chaos. Zo heeft iedere reeks wel iets: de watertorens met hun enorme bollen lijken wel ballonnen die ieder moment kunnen opstijgen.

Het is de bijna maniakale manier van selecteren en ordenen die de afzonderlijke gebouwen uit de functionele anonimiteit haalt en laat zien in welke details ze verschillen en ze daarmee toch weer een eigen identiteit geven.

We zijn aan dit werk begonnen uit puur genot voor beelden. We wisten dat het vastleggen van zulke fascinerende vormen – die je immers fundamenteel mooi of lelijk kunt vinden en waarvan het doel in eerste instantie niet esthetisch is – veel plezier zou geven. We wilden deze vormen ontdekken en ze met hulp van de fotografie verzamelen.

Hilla Becher

Becher-Schule

Het koppel gaf ook les aan de Kunstacademie in Dusseldorf en ze hebben zo een hele generatie fotografen beïnvloed met hun zakelijke, bijna wetenschappelijke manier van fotograferen. De meest bekende fotografen van de zogenaamde Becher-Schule zijn Thomas Struth, Thomas Ruff en Andreas Gursky.

De Bechers zelf werden dan weer beïnvloed door fotografen uit het begin van de 20ste eeuw zoals August Sander, Karl Blossfeldt of Albert Renger-Patzsch die ook een grote interesse hadden in encyclopedische series of industriële constructies en stonden voor een Nieuwe zakelijkheid.

Het koppel kreeg verschillende grote onderscheidingen zoals de Erasmusprijs en de Gouden Leeuw van de Biënale van Venetië. In 2004 kregen ze de Hasselblad Award, de jury zei het volgende:

Bernd and Hilla Becher are among the most influential artists of our time. For more than forty years they have been recording the heritage of an industrial past. Their systematic photography of functionalist architecture, often organizing their pictures in grids, brought them recognition as conceptual artists as well as photographers. As the founders of what has come to be known as the ‘Becher school’ they have brought their influence in a unique way to bear on generations of documentary photographers and artists.

De Bechers hebben hun foto’s getoond in Documenta 5, 6, 7 en 11 en in vele solo tentoonstellingen en retrospectieves in het Instituut voor Moderne Kunsten in Londen, in het Stedelijk in Eindhoven, in het Centre Pompidou in Parijs en in het MOMA in New York. Hun werk is opgenomen in de collecties van verschillende musea zoals het Guggenheim Museum, het Metropolitan Museum of Art en vele andere.

Enkele voorbeelden van de typologisch opgebouwde fotoreeksen waarvoor de Bechers bekend zijn:

• Typologies of Industrial Buildings
• Industrial Landscapes
• Pennsylvania Coal Mine Tipples
• Framework Houses
• Basic Forms

Hilla Becher zelf aan het woord

PARIS PHOTO PLATFORM - EXCLUSIVE INTERVIEW WITH HILLA BECHER from Paris Photo on Vimeo.

We didn’t really see us as artists; we see it more like natural history. So we also used the methods of natural history books, like comparing things, having the species in different version.

Hilla becher